Publikacje

Skutki fikcyjnego zatrudnienia pracownika w celu uzyskania świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Zdarza się, że osoby mające poważne problemy zdrowotne, lub kobiety w ciąży, chcąc uzyskiwać wysokie świadczenia Z FUS z tytułu ubezpieczenia chorobowego, zawierają umowę o pracę ze znajomą osobą prowadzącą działalność gospodarczą ustalając z nią jednocześnie, że faktycznie nie będą świadczyły pracy na jej rzecz. W takiej umowie wskazują wysokie wynagrodzenie, nieadekwatne do ustalonego zakresu obowiązków, na zupełnie niepotrzebnym w zakładzie pracy stanowisku, które jest fikcyjnie tworzone wyłącznie po to, aby zatrudnić na nim owego „pracownika”. Fakt jego zatrudnienia jest zgłaszany do ZUS, a następnie osoba taka – po formalnym „przepracowaniu” kilku miesięcy – z powodu „niespodziewanego pogorszenia stanu zdrowia” uzyskuje wysoki zasiłek chorobowy.

Należy pamiętać, że tego rodzaju zachowania, jeżeli zostaną wykryte przez ZUS, skutkują wydaniem wobec obu stron takiej umowy decyzji o niepodleganiu owego „pracownika” obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w okresie wykazywanego, fikcyjnego zatrudnienia. Według bowiem art. 83 § 1 Kodeksu cywilnego nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru, a więc owa „umowa o pracę” jest z mocy prawa nieważna. Następnie ZUS wydaje decyzję  o ustaleniu braku prawa do zasiłku chorobowego i zobowiązującą „pracownika” do jego zwrotu wraz z odsetkami. Decyzja ta podlega egzekucji administracyjnej.

Niezależnie od dochodzenia nienależnie pobranego świadczenia ZUS coraz częściej zawiadamia organy ścigania o popełnieniu przez strony pozornej umowy przestępstwa oszustwa. Zachowanie opisane na wstępie wypełnia bowiem znamiona tego przestępstwa wskazane w art. 286 § 1 Kodeksu karnego, według którego „Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8”.

Oczywiście zdarzają się sytuacje zdecydowanie mniej oczywiste niż opisana na wstępie. Bywa więc, że decyzje w kwestii podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym są wadliwe, a skierowanie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa oszustwa zbyt pochopne. To jednak, czy będziemy musieli niesłusznie zwracać pobrane świadczenia i ponosić konsekwencje karne zależy w dużej mierze od umiejętnego wykorzystania możliwości kwestionowania decyzji ZUS i orzeczeń sądów.